De studieboeken die gebruikt worden bij de opleidingen zijn altijd mooi geïllustreerd. Zo zie je op de ene pagina een verpleegkundige naast een cliënt zitten alsof ze een praatje aan het maken zijn. Op de andere pagina zie je de verpleegkundige een bed opmaken en weer op de volgende pagina zie je er eentje die een rolstoel voortduwt waar een cliënt in zit. Sommige foto’s ondersteunen de tekst. Andere foto’s maken het hoofdstuk wat levendiger. Wie zijn die mensen op de foto eigenlijk? Eerlijk gezegd, vraag ik mij dat nooit af.
Onlangs ben ik met veel plezier een nieuwe verpleegkundige groep begonnen. Op de introductiedag pakt de deelnemer de boeken uit haar tas en bladert er nieuwsgierig in. Op zoek naar wat het boek haar gaat leren. Totdat ze opeens door de klas roep: ”Hé, dat ben ik?!” Haar spontane actie bezorgt haar een rood hoofd. Het was niet haar bedoeling zo de aandacht op haar te vestigen. Maar de hele groep kijkt haar met volle aandacht aan. Dan zegt ze tegen mij, wanneer ze het boek naar mij uitsteekt: ”Kijk, ik sta er in. En ook Marie, Willem, Chantal en Dorien.” Allemaal oud-collega’s van een instelling.
Ze herinnert het zich weer. Eens was er op de afdeling een fotograaf van een uitgeverij die tijdens de zorg wat foto’s mocht maken met toestemming van personeel en cliënten. Het was al een tijd geleden, dus ze was het helemaal vergeten. Nu met de start van haar verpleegkundige opleiding staat ze opeens prominent in het studieboek alsof ze al jaren niets anders doet dan verpleegkundige zijn.
Een soortgelijk voorbeeld had ik vorig jaar ook. Ik was co-trainer bij een verpleegkundige groep in Amsterdam. In de pauze sprak ik met de deelnemers over de opdrachten die ze allemaal moesten maken. Hoe we er op kwamen, weet ik niet meer, maar ik vertelde dat ik zo onder de indruk ben van de zorgvisie van Naomi Feill. Toen zei een deelnemer: “Zij is bij ons op de afdeling geweest”. Ik nam haar in eerste instantie niet echt serieus. De “grootheid” Naomi Feill komt niet zomaar even langs.
Ze zegt: ”Jawel, het is zeker wel 30 jaar geleden. Ik was heel jong en ik begreep er nog helemaal niets van. Er is toen ook een documentaire over gemaakt die op TV is geweest. Nu begon mij iets te dagen. Een top-documentaire (Mijn hart is als een huiskamer) die ik nu zelfs nog wel eens laat zien, omdat daarin heel goed wordt uitgelegd hoe je kan valideren. ’s Avonds ben ik thuis gelijk weer naar de documentaire gaan kijken. Ja hoor, daar is ze als een jonge hond, strik in het haar en grote oorbellen in.
De volgende les vertel ik dat ik haar nu herkende in de documentaire. Het gesprek heeft hierdoor een leuke wending gekregen. Ze zegt, “dit kan ik goed gebruiken voor een themamiddag, die ik moet organiseren voor een van de opdrachten voor de proeve van bekwaamheid. Ik ga het valideren weer nieuw leven inblazen binnen onze zorgverlening.”
Ik vertrouw er helemaal op dat ze met haar ervaring en kennis van nu in staat is om het valideren goed over te dragen. Soms is het in je leven goed om het even nog niet allemaal te begrijpen, want als het je interesse wel heeft, komt het leren als vanzelf. Dat is zichtbaar bij haar gebeurd.
Annelies van Breukelen, verpleegkundige, mantelzorger en docent bij SVOZ